برای آن که بتوانید ارتباط کلامی خوبی با دیگران داشته باشید باید موانعی را که باعث میشود شما نتوانید به خوبی گوش دهید را پیدا کنید و آنها را از بین ببرید. خوب گوش دادن منجر به بهبود روابط ارتباطی شما میشود. همچنین خوب گوش دادن تأثیر مستقیمی روی جذابیت و تمایل دیگران به شما میشود. برای اینکه خوب گوش دادن بخشی از شخصیت شما شود باید آن را به طور مستمر تمرین و تکرار کنید. اگر شما مهارت خوب گوش دادن را در خود تقویت کنید میتوانید خود را از لحاظ شغلی و تحصیلی ارتقاء دهید.
در ادامه به موانع خوب گوش دادن و عدم تمرکز پرداخته‌ایم.
شنیدن و گوش دادن متفاوت هستند
باید بدانید که گوش دادن و شنیدن متفاوت هستند. شنیدن به این صورت رخ می دهد که ابتدا امواج صوتی به گوش می رسند و سپس سلول های عصبی شنوایی را تحریک میکنند. اما گوش دادن بعد از شنیدن اتفاق می افتد و به پردازشی که مغز انجام می دهد تا بتواند صحبت های طرف مقابل را متوجه شود و آن را درک کند گفته میشود. شنیدن یک فرآیند فیزیکی غیرارادی است در حالی که گوش دادن یک فرآیند ارتباطی می‌باشد.
در فرآیند گوش دادن صحبت های دیگران مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و احساسات درونی آن نمایان میشود.
دلایل خوب گوش ندادن
یکی از با اهمیت ترین مهارت های ارتباط کلامی خوب گوش دادن است. خوب گوش دادن باعث تقویت روابط تان با دیگران می شود. بنابراین ضروری است موانعی را که به طور عمدی یا غیرعمدی باعث عدم تمرکز شما حین گوش دادن به صحبت های دیگران می شوند را شناسایی کنید و در جهت رفع آن ها بکوشید. از مهم ترین دلایل خوب گوش ندادن عبارت است از:
1. محترمانه رفتار نکردن
بعضی وقت‌ها هدف شما از گوش دادن به حرفهای طرف مقابل‌تان این است که می‌خواهید بلافاصله بعد از اتمام سخنان او جوابی را که از پیش آماده کرده‌اید را بگویید. اغلب این نوع گفت‌وگوها زمانی رخ می‌دهد که شما سطح مخاطبتان را پایین می‌بینید. ولی شما میتوانید با مهارت خوب گوش دادن از همه افراد چه افراد قوی و چه افراد ضعیف مطالبی را یاد بگیرید.
2. انجام کارهایی که باعث عدم تمرکز مخاطب میشود
برای این که خوب گوش دهید نباید خود را مشغول کارهایی همچون خط خطی کردن الکی، چک کردن مدام ساعت و گوشی‌تان، فکر کردن به مسائل خصوصی خودتان و یا توجه کردن به محیط و تلویزیون و سایر اطرافیان و ... کنید. سعی کنید که به طور فعال و هوشیار گوش دهید تا بتوانید در مواقع لازم عکس العمل به موقع و خوبی از خود نشان دهید. انجام موارد بالا باعث میشود که مخاطبتان احساس کند به او بی‌احترامی می‌کنید و یا حتی موجب خسته شدن خود شما نیز میشود و همچنین منجر به ایجاد برداشت اشتباه و مطرح شدن سوال‌های مختلفی میشود.
3. صبور نبودن در گفت‌وگو
در گفت‌وگوهایتان صبور باشید و به صحبت‌های طرف مقابل‌تان خوب گوش دهید. هنگام گفت‌وگو بین حرفهای او نپرید و اجازه دهید که او صحبت های خود را به اتمام برساند سپس شما شروع به بیان نظرات‌تان کنید. صبور بودنتان روی او تأثیر بسیار خوبی خواهد گذاشت و رفتار او نیز با شما بسیار محترمانه خواهد بود که منجر به تقویت و ارتقاء رابطه‌تان میشود.
4. متعصبانه رفتار کردن
زمانی که با کسی گفت‌وگو می‌کنید سعی کنید که ذهن بازی داشته باشید و بتوانید نظریه و ایده‌های جدید را بشنوید و قبول کنید. نباید متعصبانه رفتار کنید به طوری که فقط عقاید و نظریات پیشین خودتان مورد قبول‌تان باشد. تلاش کنید ضمن رعایت احترام و آرامش به نظریه و ایده‌های سایر افراد نیز گوش دهید و در مورد سخنان آنها تأمل و تفکر کنید.
5. دلسوزی کردن نسبت به مخاطب
همدلی،همدردی و دلسوزی سه کلمه با معنایی متفاوت هستند. همدلی به درک احساسات طرف مقابل‌تان گفته میشود بدون این که او را قضاوت کنید. برای آن که بتوانید یک همدل خوبی باشید باید خودتان را به جای آنها تصور کنید این کار باعث میشود که طرف مقابل‌تان به آسانی بتواند احساساتش را با شما به اشتراک بگذارد. همدردی نیز شنیدن صحبت‌های دیگران بدون تصور کردن خودتان به جای آنها است. ولی اگر به مخاطبتان دلسوزی و ترحم کنید این کار باعث حس کوچیکی و حقارت در او میشود.
بنابراین، برای آن که بتوانید احساس خوبی را در مخاطبتان ایجاد کنید و بهترین نتیجه را از ارتباط‌تان بگیرید باید سعی کنید که با مخاطب همدلی کنید نه این که نسبت به او احساس دلسوزی کنید.
6. استفاده از زبان بدن اشتباه
زبان بدن از جمله مواردی است که به سهولت می‌تواند پیام‌ها و احساسات شما را به مخاطب تان نشان دهد. پس همواره به حالت بدن و چهره خود توجه کافی داشته باشید چرا که زبان بدن نامناسب می‌تواند باعث ایجاد سوءتفاهم و برداشت اشتباه شود.
7. استفاده از تأییدهای نابجا و اشتباه
اگر شما در حین گفت‌وگو، صحبت‌های مخاطبتان را به درستی و در زمان درست تأیید نکنید این حس در مخاطبتان ایجاد میشود که شما توجه کافی به صحبت‌های او ندارید. همچنین تأییدهای فراوان و نابجا باعث میشود طرف مقابل‌تان چنین تصوری کند که شما در تلاش هستید که از روبه شدن و برخورد با او فرار کنید. بنابراین اگر شما تأییدهای مناسبی به کار نبرید باعث عدم تمایل مخاطبتان به ادامه گفت‌وگو میشود.
8. توجه نکردن به محتوای گفت‌وگو
برای آن که به بتوانید به یک شنونده و آموزنده خوبی تبدیل شوید فقط باید به مفهموم و باطن صحبت‌های مخاطبتان توجه کنید و نباید به این فکر کنید که چه از کلمات و جملاتی استفاده می‌کند. البته در ابتدا عمل کردن به آن ممکن است سخت باشد ولی میتوانید به مرور و با تمرین و تکرار به هدفتان برسید.
۱۰ مهارت گفتگو که همه ما باید یاد بگیریم
ویژگی‌های شنونده خوب بودن
حال که با دلایل خوب گوش ندادن آشنا شده‌اید، ضروری است خصوصیات یک شنونده خوب را در خود تقویت کنید. با توجه به این که خوب گوش دادن یک مهارت اکتسابی است پس می‌توان با تمرین و تکرار به آن دست یافت.
از خصوصیت‌های اساسی که یک شنونده خوب باید در خودت تقویت کند پرهیز از قضاوت کردن است. اگر شما نیز جزء کسانی هستید که دیگران را زود قضاوت میکنند و سریعاً از حرفهای آنها نتیجه گیری میکنند باید بدانید در صورت رفع نکردن این مشکل به مرور اطرافیان‌تان رغبتی به گفت‌وگو با شما نخواهند داشت.
